FLIP: Een Poëtische Waarschuwing voor Polarisatie
27 MAART, 2020 — EDWIN VAN DE SCHEUR
Via deze crowdfunding voor The Art of Giving Up zijn wij nog opzoek naar bijdragen, groot en klein! Help je mee om dit unieke tegengeluid naar het grote doek te brengen?
Het begon allemaal bij die ene afbeelding in de National Geographic. In een uitgave over slaap was vorig jaar een artikel over het zogenaamde berustingssyndroom te vinden; een nog deels in mysterie gehulde aandoening waarbij de slachtoffers zich door een overvloed aan stress steeds verder van het leven afsluiten totdat ze uiteindelijk in een coma terecht komen.
In het artikel was een jong meisje te zien die daar aan leed. Bewegingloos lag ze in bed; ogen gesloten, gezicht naar boven, en een klein buisje in haar neus.
Het beeld was bij Flip uit Utrecht inmiddels op het netvlies gebrand: “Als een sneeuwwitje lag ze erbij. Het was een tragisch beeld dat tegelijkertijd ook een bepaalde rust uitstraalde. Er zat een spanning in die mij aan het denken zette.”
Hij wilde er iets mee doen. En nu, ruim een jaar later, komt dat ‘iets’ naar buiten in de vorm van The Art of Giving Up: een korte film waarin de verlammende werking van zwart-wit denken een geheel nieuwe dimensie krijgt.
AFDWALENDE GEDACHTEN
Flip (22) is filmmaker en regisseur in opleiding. The Art of Giving Up is dan ook verre van zijn eerste creatie:
“Van jongs af aan had ik de behoefte om dingen te maken,” vertelt hij. “Toen ik 7 was maakte ik al mijn eerste stop-motion filmpjes met klei en lego. Later ging ik experimenteren met go-pro’s en rond mijn 12de maakte ik met vrienden al een eerste actiefilm. Terwijl we samen aan het verhaal werkten, keek ik naar YouTube instructies over licht, perspectief, en alle andere aspecten die bij film komen kijken.”
“Ik hou ervan om in films af te kunnen dwalen met mijn gedachten”
Na het afstuderen meldde Flip zich aan bij de HKU voor de opleiding Audiovisual Media en werd direct aangenomen: “Op de HKU ontwikkelde ik mijn fascinatie voor — wat ik dan noem — ‘meditatieve’ films. Die hebben een bepaalde traagheid die sterk op de zintuigen werkt. Ze zitten meer op de emotie dan op het verhaal.”
“Denk bijvoorbeeld aan een scène waarin iemand zijn bed opmaakt. Met veel aandacht voor de handeling zelf kan zo’n scène best vijf minuten duren. Je krijgt dan de kans om stil te staan bij wat er gebeurt, om te kijken naar de details van het beeld, en om af te dwalen met je gedachten. Het is mooi als je tijdens een film daar de kans voor krijgt. Bij de meeste Hollywood films krijg je dat niet; die gaan zo snel dat je alles pas aan het einde kan verwerken.”
REGISSEREN IS COMBINEREN
Film is een unieke discipline. Het combineert beeld, beweging, geluid en verhaal tot één geheel en dat geeft de regisseur een flink aantal knoppen om aan te draaien. Sommige filmmakers houden dat proces graag dicht bij zichzelf, maar Flip niet:
“Als je alles in je eentje beslist, dan eindig je sowieso met dat wat je oorspronkelijk had bedacht. Dat kan goed werken, maar als je anderen erbij betrekt, komen zij misschien met een idee dat je nooit zelf had kunnen bedenken maar die je oorspronkelijke bedoeling wel versterkt. Je hoopt daarmee op een bepaald gouden midden uit te komen.”
Via deze crowdfunding voor The Art of Giving Up zijn wij nog opzoek naar bijdragen, groot en klein! Help je mee om dit unieke tegengeluid naar het grote doek te brengen?
THE ART OF GIVING UP
Flip’s nieuwste project, The Art of Giving Up, moet nog gefilmd worden, maar het script ligt al enige tijd klaar. Het verhaal begint bij Eva, een jong meisje dat zo erg gestresst wordt van het zwart-wit denken in haar klas dat het haar in een coma brengt.
Het is vervolgens aan vader Hans om voor haar te zorgen en te begrijpen wat er precies met zijn dochter is gebeurt. Tegelijkertijd wordt hij geconfronteerd met de polarisatie van de buitenwereld die zijn huis binnen weet te dringen. Zelfs haar aandoening blijkt een speelbal van de extremen te zijn.
Langzamerhand raakt Hans gefascineerd door de staat van zijn dochter. Misschien is onttrekking uit het debat het gekste idee nog niet?
TUSSEN DRAMA EN SCHOONHEID
Het idee voor de film is als een groot puzzelspel langzaam in elkaar geklikt. Het eerste puzzelstuk was die ene foto uit de National Geographic: “Dat scherpe randje tussen drama en schoonheid — dat was de essentie. Dat wilde ik vastleggen; het gevoel dat ik kreeg toen ik die foto voor het eerst zag.”
Voor Flip was het duidelijk dat hij er iets mee wilde doen, maar hij wist nog niet zeker hoe hij dat moest aanpakken. Als hij het syndroom in diens oorspronkelijke context zou gebruiken, was hij bang dat de focus van de film te snel daar naar toe zou worden getrokken.
Het berustingssyndroom kwam namelijk in opspraak nadat een aantal vluchtelingenkinderen in Zweden er mee te maken kregen. Hun trauma’s uit het thuisland en de stress van de asielprocedure bleken teveel voor hun lichaam om mee om te gaan, waarna zij dus langzaam in soort winterslaap terecht kwamen.
Flip ging al snel onderzoek doen naar het syndroom; hoe het werkte en hoe het in het nieuws werd besproken: “Het viel me op hoe dit tragische verhaal aan beide einden van het politieke spectrum gebruikt werd. Voor de een was het syndroom het ultieme bewijs van het falen van de asielprocedures, en voor de ander was het duidelijke, linkse propaganda.”
“Als ik het verhaal zou toespitsen op de vluchtelingenproblematiek, zou ik teveel aan de realiteit gebonden zijn. Bovendien was er al een hele goede documentaire over gemaakt. Ik wilde wat nieuws doen. Ik wilde naar dat gevoel toe, maar daar had ik een andere context voor nodig.”
VERLAMMENDE POLARISATIE
Maanden na het zien van die afbeelding sprak Flip met een vriend over polarisatie. Over de extremiteit van bepaalde discussies, van klimaat en racisme, tot de (on)gelijkheid tussen man en vrouw. In dat gesprek zei Flip opeens: ‘al deze discussies verlammen me zo. Het schakelt me bijna uit.’ En op dat moment vielen alle puzzelstukjes op hun plek:
“Ik hoorde het mezelf zeggen. Ik besefte me dat ik wel vaker zie dat mensen zich afzonderen van het gesprek. Dat de discussie zo vermoeiend blijkt dat het je bijna uitschakelt.”
“Als je toch niet wordt gehoord, waarom zou je nog je best doen om te praten?”
“Polarisatie bleek ideaal te werken als het overkoepelende probleem voor de film. Het zit ook in het verhaal van het berustingssyndroom zelf; dat is immers ook een politieke speelbal geworden.”
“Daarnaast komt het syndroom niet alleen bij vluchtelingen voor. Apathie bestaat op ieder niveau, en dit is de meest extreme vorm. Je zou je kunnen inbeelden —hypothetisch gezien— dat als de polarisatie doorslaat, het dit tot gevolg kan hebben bij mensen.”
EEN POËTISCHE WAARSCHUWING
“Ik ken dat gevoel ook goed; dat je jezelf gewoon even wil uitzetten, dat je jezelf even wil terugtrekken — niks voelen. Meditatie kan een manier zijn om daar ruimte aan te geven. Maar films ook. Ik hou ervan om in films af te kunnen dwalen met mijn gedachten. Die mogelijkheid wil ik de kijkers ook bieden. Sterker nog, in mijn films wil ik ze daartoe dwingen.”
“Sommige mensen vinden dat misschien saai, maar daar zie ik juist de uitdaging in: om hun aandacht te pakken te krijgen en hen aan het denken te zetten.”
“Uiteindelijk gaat het me om het gevoel. Maar er ligt wel een boodschap achter. Ik hoop dat die voelbaar zal zijn. Deze film moet een tegengeluid vormen — een poëtische waarschuwing voor polarisatie. Dat het niet moet doorslaan. Dat mensen beter naar elkaar moeten luisteren. Want als mensen zich niet meer gehoord voelen, waarom zou je dan nog je best doen om te praten?”
Voor The Art of Giving Up zijn wij nog opzoek naar bijdragen, groot en klein! Help je mee om dit unieke tegengeluid naar het grote doek te brengen?
Er is al meer dan €2000,- opgehaald, maar we zijn er nog niet. Bezoek hier de crowdfunding, om ook jouw steentje bij te dragen.
