DE NIEUWE BRUGGENBOUWERS
28 JANUARI, 2020 — HANNAH RICHTER
De leerlingen van links naar rechts: Katie, Alanna, Ellis, James, Matthew, en Marco
Fotografie: Jordy Nijenhuis
In tegenstelling tot het bruisende Belfast, wordt het Noord-Ierse platteland vooral gekenmerkt door de groene landschappen en de afgelegen dorpjes. Grote, opzichtige manifestaties van segregatie, zoals de vredesmuren van de hoofdstad, ontbreken in eerste oogopslag. Je hoeft echter maar naar een demografische kaart van Noord-Ierland te kijken om te zien dat de religieuze versplintering van het land tot ver buiten de muren van de Noord-Ierse hoofdstad reikt.
Deze maatschappij-brede segregatie is met name zichtbaar in het Noord-Ierse onderwijs waarin ruim 93% van de scholen een expliciete protestantse of rooms-katholieke inrichting heeft. De resterende 7% bestaat echter uit ‘geïntegreerde scholen’. Hier zitten studenten met protestantse, katholieke of gemengde achtergronden altijd gemixt met elkaar in de klaslokalen. Deze scholen zijn de afgelopen tijd opgericht door mensen die er van overtuigd zijn dat de nieuwe generatie niet met de bagage van hun ouders belast moet worden. Hoewel het totale aandeel van deze scholen in het Noord-Ierse onderwijssysteem nog relatief laag is, is het aantal sinds 1981 — toen de eerste geïntegreerde school in Belfast werd opgericht — wel steeds verder aan het stijgen.
“Als je hier komt, laat je jouw politieke en religieuze kleuren buiten de deur.”
Een van deze geïntegreerde scholen bevindt zich in Loughbrickland, een klein Noord-Iers dorpje met slechts 700 inwoners. Hier vormt het 'New-Bridge Integrated College’ de uitvalsbasis van zo’n ruim 620 studenten met verschillende religieuze achtergronden. De school won recent nog de ‘Evans Vredesprijs voor Vredeseducatie', een prijs voor de studenten en hun uitstekende vermogen om controversiële debatten en gesprekken met een open en onderbouwde houding aan te gaan.
We wilden meer te weten komen over de werking van deze geïntegreerde school; en hoe de studenten het zelf ervaren. Hoe kijken zij, juist vanuit hun bijzondere positie, naar de hedendaagse uitdagingen? Zes leerlingen van New-Bridge wilden graag het gesprek met ons aangaan: Katie, Alanna, Ellis, James, Matthew en Marco, allemaal tussen de 15 en 18 jaar oud. Hun deelname aan allerlei dialoog- en debatprogramma’s van de school, samen met hun diverse achtergronden, vormden de aanleiding voor een uitvoerig groepsgesprek over maatschappelijke verdeeldheid, identiteit en de naderende Brexit. Met slechts een paar vragen in de aanslag, gingen we het open gesprek met ze aan.
Introductie van de Groep
De leerlingen begonnen met een korte introductie:
Alanna: “Mijn ouders zijn allebei katholiek en ik ging naar een katholieke basisschool. Voor mijn 10e heb ik heb nooit een protestant gekend. Ik kwam naar New-Bridge omdat mijn ouders wilden dat ik een geïntegreerde opleiding zou ervaren — omdat niet iedereen die je ontmoet hetzelfde zal zijn als jij. Mijn ouders hebben dat zelf nooit ervaren op school. Toen ik hier kwam, maakte het niet meer uit wat je achtergrond was. Het was normaler dan ik had verwacht en het bleek een heel soepele overgang te zijn.”
Katie: "Ik kom uit een gemengde achtergrond en zit sinds mijn 4e in geïntegreerd onderwijs. Ik ben katholiek opgevoed van mijn moeders kant, maar ik ging bijvoorbeeld ook naar de protestantse verenigingen van mijn vader. Door mijn opvoeding heb ik het gevoel dat ik de meningen van anderen heel goed kan respecteren.“
James: “Ik heb ook een gemengde achtergrond en ben altijd opgevoed met het idee dat iedereen gelijk is. Ik vind dat elk kind in Noord-Ierland de optie moet krijgen om in een geïntegreerde omgeving op te kunnen groeien.”
Alanna (links) & Ellis (rechts)
Ellis: “Ik heb ook een gemengde achtergrond, maar ik begon in het katholieke onderwijs. Toen ik naar New-Bridge kwam, begon ik te zien dat het vooral gaat om hoe iedereen samenkomt, en dat waardeer ik echt.“
Matthew: “Dit is mijn eerste ervaring met geïntegreerd onderwijs. Ik ging voorheen altijd naar protestantse scholen en ik ben protestants opgevoed. Maar als je hier komt, laat je jouw politieke en religieuze kleuren buiten de deur. Zodra je als student jouw schooluniform aantrekt, sta je op gelijke voet met de rest.“
Marco: “Met een naam als Marco raden mensen al snel dat ik eigenlijk een Italiaanse achtergrond heb. Ik ben erg trots op mijn gemengde achtergrond. Mijn vader wilde niet dat ik opgroeide met dezelfde spanningen die hij zelf ervoer, dus ik zit sinds mijn 4e in geïntegreerd onderwijs. Ik heb nog nooit iemand ontmoet die mij puur vanwege mijn naam de rug toekeerde.”
Brexit: Een Stap Achteruit voor Ierland?
Na de eerste introducties hadden we een hele eenvoudige vraag voor de studenten:
Wat vind je van Brexit?
Marco: “Een groot probleem! Ik denk niet dat het goed doordacht is. Ik ga vaak naar Italië om mijn familie te bezoeken. Nu moet ik misschien een visum aanvragen iedere keer als ik op bezoek ga. Brexit gooit veel roet in het eten.“
Katie: "Het is alsof we teruggaan in de tijd. We weten allemaal hoe het hier vroeger was. Het is alsof we collectief een stap achteruit zetten, in plaats van vooruit.“
Ellis: “Ik ben het eens met Katie. Ze hebben geen rekening gehouden met Noord-Ierland en de invloed die dit op ons zal hebben. Het is ook echt verwarrend. Ik woon in Noord-Ierland en ik heb een Iers paspoort, dus ik ben een burger van de EU. Maar door in Noord-Ierland te wonen, ben ik ook een Britse staatsburger. Dus ik ben tegelijkertijd ook geen EU-burger?"
Katie: “Ja, en er zijn nu zoveel meer meningen waarmee rekening moet worden gehouden. Heel veel jongeren zijn inmiddels 18 geworden en hebben stemrecht gekregen. Maar we hebben alsnog geen stem over datgene dat in de toekomst zo’n grote impact op ons zal hebben.“
“Voor mijn laatste jaar in het vervolgonderwijs zou ik overal in de EU kunnen gaan studeren. Die keuze kan ons nu ontnomen worden. Ik moet me dan beperken tot Noord-Ierland. Ik ga verpleegkunde studeren en toen ik er voor het eerst naar keek, kreeg ik te horen dat het een carrière is die me over de hele wereld kan brengen. Nu kan Brexit me daarin tegenhouden.“
James: "Er wordt nu zoveel gesproken over een harde grens.* Als dat gebeurt, wordt het vreselijk voor Noord-Ierland. Ik denk dat de Troubles opnieuw kunnen beginnen. 20 jaar van het Goedevrijdagakkoord — dat willen we niet verpesten!“
Alanna: “Wat heb je aan een harde grens voor de toekomst? We hebben de afgelopen 20 jaar zo hard gewerkt aan vooruitgang. Hoe kan een harde grens ons ooit ten goede komen?“
Matthew (links) & Marco (rechts)
Matthew: "We zijn steeds meer grappen gaan maken over de hele grenssituatie. Het is momenteel de enige manier om het enigszins onder ogen te komen.”
James: "Het gaat de handel, de landbouw —alles— beïnvloeden. Groot-Brittannië heeft Ierland nodig en Ierland heeft Groot-Brittannië nodig — juist als het gaat om handel. Een harde grens zal dat zo moeilijk maken. Noord-Ierland zal het echt moeilijk gaan krijgen.”
Marco: "We gaan als Noord-Ierland misschien niet eens onze honderdste verjaardag halen.”
Identiteit: Een Dunne Lijn tussen Religie en Politiek?
Identiteit in Noord-Ierland is een uiterst ingewikkelde kwestie. Waar een deel van de studenten zich simpelweg als Iers of Brits identificeert, identificeren sommigen zich als beide, en weer anderen juist alleen als Noord-Iers. De meeste mensen in het land identificeren zich met de een of de ander uitsluitend op basis van hun religie. Een van de studenten legde uit hoe diens moeder zichzelf in de eerste plaats Europeaan noemt, alleen maar om de politieke complicaties van een Iers of Brits label te vermijden. Ze bespraken de complexiteit van het kiezen van een bepaalde identiteit, iets dat alleen maar moeilijker is geworden door de onrust van de laatste tijd. Een aantal studenten concludeerde in het gesprek dat de Noord-Ierse identiteit een ‘comfortabel midden’ was. Desalniettemin vonden ze het ver van een perfecte oplossing.
Heeft jullie identiteit invloed op jullie beslissingen, de politiek en zelfs het leven in het algemeen?
Matthew: "Voor de oudere generatie, als je katholiek bent, stem je gewoon op Sinn Fein, en als je protestant bent, stem je op de DUP. Het maakt niet uit wat voor soort leugens ze vertellen, je zet gewoon het kruisje onder hun naam op het stembiljet en je kijkt niet echt waar ze het nu precies over hebben en wat ze doen.”
“De oudere generatie is vastgeroest, maar dingen moeten veranderen. Er komen nieuwe partijen met nieuwe en betere hervormingen voor de toekomst. Mensen die gewoon stemmen op de partijen waar ze altijd op hebben gestemd moeten veranderen en hun perspectief open stellen."
James
James: "Het heeft ook te maken met het aan de macht houden van ‘jouw’ mensen. Als er een overwegend katholiek parlement is, zullen de protestanten zich onderdrukt voelen en vice versa. “
Katie: “Alles wordt beïnvloed door religie. Politiek en religie in Noord-Ierland zijn sterk met elkaar verbonden; het bepaald in welke stad je woont, waar je winkelt, welk voetbalteam je ondersteunt. Zelfs je naam. Het is moeilijk om deze zaken van elkaar te scheiden in Noord-Ierland, maar als de jongere generatie willen wij dat wel proberen. Het heeft nog steeds invloed op onze wet- en regelgeving. Hoewel Noord-Ierland deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk, hebben we nog steeds geen toegang tot het homohuwelijk of het recht op veilige en legale abortus. En dat allemaal vanwege de religieuze standpunten van de DUP. * Maar in ons land hebben we ook mensen met een Joodse achtergrond, Moslims, Sikhs, dus waarom zouden hun levens dan worden beïnvloed door het christelijke geloof?”
Alanna: "Religie mag geen invloed hebben op wetten. Alleen vanwege je persoonlijke overtuigingen zou je niet meteen besluiten voor iedereen in het land moeten nemen. Waarom zou bepaalde mensen het recht op iets worden ontzegd vanwege de persoonlijke overtuigingen van een ander?“
Matthew: “Het belangrijkste is om geen verschil tussen mensen te zien. Je moet een open mindset hebben. Bij New-Bridge krijgen we tijd om te leren over andere mensen, om te leren over verschillende overtuigingen en over verschillende aspecten van de gemeenschap. Het is het grote voordeel van het studeren op een geïntegreerde school.“
James: “Een ander ding dat mensen samenbrengt, afgezien van geïntegreerde scholen, is sport. Ik speelde vroeger karate en niet één keer werd me gevraagd welke religieuze achtergrond ik had. Het kon niemand iets schelen. Ik denk dat dat een stap vooruit is. Niemand vraagt in sport meer aan welke religie je toebehoort, ook al zijn sommige sporten nog overwegend katholiek of protestants. Sport wordt ook een manier om vooruit te komen en jezelf te ontwikkelen.”
Belfast: Een Blik van Buitenaf
In Belfast zagen we de divisies zich vrij sterk manifesteren met de muren in de stad. Is dat iets dat je hier ook vindt?
Matthew: "In Belfast is de verdeeldheid veel duidelijker en in-your-face.”
Katie
Katie: “Derry was vroeger ook vergelijkbaar, maar het is beter geworden. Ik denk dat Belfast altijd een beetje koppiger zal zijn.”
“Ik herinner me de eerste keer dat ik naar Belfast ging zonder mijn ouders. Ik ging met een vriendin, en voordat we vertrokken, kwam haar moeder bij ons zitten en zei: ‘Luister, als er een bommelding in het stadhuis is, ren je deze kant op, en als verderop een bommelding is, ren je die kant op’. Ik zat daar allemaal naar te luisteren en vroeg me continu af waar ze het überhaupt over had.”
“Ze ging toen nog door tegen ons: ‘Die meldingen zijn daar vrij gebruikelijk, het maakt mij niet uit of je halverwege de snelweg bent, je blijft lopen en ik zal je vinden! Ze zullen waarschijnlijk de telefoonsnoeren doorsnijden, maar ... ‘. En terwijl ze door bleef gaan over onze veiligheid kon ik alleen maar denken: 'Ik wil helemaal niet meer naar Belfast gaan!‘“
"Dus ja, dat was het eerste wat me werd verteld toen ik naar Belfast ging: wat te doen als er een bommelding is."
De Toekomst: Geef Ons een Stem!
Als leerlingen op een geïntegreerde school lijken jullie zeer sterke meningen te hebben over hoe de vork in de steel steekt. Is dat een gevoel dat wordt vertegenwoordig door andere organisaties of politieke partijen? Hoe ver denk je dat dit sentiment van integratie gaat?
James: “Je hebt maar drie partijen in Noord-Ierland die enigszins geïntegreerd zijn: Alliance, Green en SDLP. Maar als de koppigere partijen zoals de DUP en Sinn Fein zich neutraler zouden opstellen —voor zover dat kan— zou dat Noord-Ierland heel veel goeds doen. “
Denk je dat er iets is wat je als studenten van een geïntegreerde school zou kunnen doen?
Katie: "Ik denk dat we iets kunnen doen, maar we hebben niet echt het platform om dit te doen."
Alanna
Alanna: "Er is gesproken over het opzetten van een jeugdparlement, maar het is al jaren aan de gang en er gebeurt niet veel mee. Ik heb het gevoel dat als zoiets voor ons beschikbaar zou zijn, het ons dat platform zou geven waar Katie over spreekt. We zouden dan beter betrokken worden bij dit soort kwesties en zaken kunnen veranderen.“
Katie: "Ik denk dat we allemaal geweldige ideeën en meningen hebben, maar we weten niet hoe we ze duidelijk moeten maken en uiten.”
Wat zijn die ideeën?
Katie: “We moeten ons parlement eerst vernieuwen! Vroeg of laat zullen ze nieuwe mensen moeten binnenhalen.“
James: "Ja, vooral jongere mensen, omdat we niet diezelfde herinneringen van de Troubles hebben. We geven er niet zo veel om.”
Katie: "Ze zijn allemaal opgegroeid in the Troubles, dus hebben ze er een persoonlijke mening over. Dat hebben wij niet, dus ik denk dat wij veel ruimdenkender kunnen zijn.“
James: "We zijn meer bereid om te leren, het te accepteren en voorbij te gaan aan wat er is gebeurd.”
Katie: "We hebben mensen nodig die open staan voor nieuwe ideeën en nieuwe manieren om het land te leiden.”
Alanna: "Ik heb het gevoel dat we als jonge mensen een minder bevooroordeelde mening hebben. Geweld aan beide kanten kan iemands politieke opvattingen echt beïnvloeden. Ik denk dat het goed zou zijn om mensen in het parlement te hebben die niet zo betrokken waren bij het geweld. Een jongere generatie dus. Het kan ook helpen om de stemgerechtigde leeftijd te verlagen!“
Matthew: "Als land zijn we te goed in het kijken naar het verleden. Het is beter om gewoon verder te gaan, in plaats van het verleden constant op te graven. Op de meest beleefde manier: het verleden is gebeurd, laten we in plaats daarvan naar de toekomst kijken.“
Katie: "Precies. Het verleden is gebeurd. Blijf er niet bij stilstaan.“
Dus, doorgaand op dit sentiment, en als laatste vraag van onze kant: wat zouden jullie doen als jullie premier zouden zijn?
Katie: "Ik ga mijn eigen parlementaire partij maken en allemaal nieuwe mensen met nieuwe ideeën en overtuigingen binnenhalen. Politici zijn nu compleet vastgeroest. Ik wil mensen met een nieuwe houding en nieuwe meningen over de samenleving. We leven niet op dezelfde manier als 20, 30 jaar geleden. We zijn een nieuwe generatie, dingen zijn geëvolueerd. Vooral met sociale media. We accepteren elkaar meer. We hebben meer manieren om over elkaar te leren; van andere landen en samenlevingen. We moeten dit in ons voordeel gebruiken."
Alanna: "We kunnen met iedereen in de wereld praten vanwege sociale media, en ze zijn zeker niet allemaal katholiek! Mijn ouders hadden deze mogelijkheid niet en ze weten niet hoe het is.“
Ellis: "Als ik premier was, zou ik ervoor zorgen dat we een toekomst hebben met vrede, zonder conflict en dat iedereen het met elkaar kan vinden. Zonder discussie over een grens en respect voor iedere mening.“
Matthew: "Ik zou Noord-Ierland een grotere stem geven.”
Marco
Marco: "Ik zou alleen maar nieuwe mensen aanstellen, met iemand die mij zou mentoren omdat ik nog vrij jong ben. Ik zou gekwalificeerde mensen aannemen en mensen die valide besluiten kunnen maken. En ik zou ook een heel mooi huis nemen. “
Toen de groep Marco eraan herinnerde dat je als Britse premier al een specifiek huis krijgt toegewezen, moest hij terugkomen op zijn laatste uitspraak, hoewel hij wel nog toevoegde dat hij de deur van 10 Downing Street een nieuwe kleur zou geven. Na Marco had James nog een laatste opmerking:
James: "Uiteindelijk moeten we mensen meer informeren. Wat heeft het voor zin om een Verenigd Koninkrijk te hebben als niemand er meer onderdeel van uitmaakt?"
Iedereen aan tafel leek zich te vinden in de uitspraak van James, en zodoende vonden we het een goed moment om het gesprek af te ronden.
Het is aan de Nieuwe Generatie
Deze studenten hopen van harte dat er in de toekomst meer geïntegreerde scholen worden opgericht. Hoe meer studenten in Noord-Ierland geïntegreerd onderwijs kunnen ervaren, hoe beter. Door te leren in een geïntegreerde omgeving, merken de studenten dat ze veel beter open staan voor andere opvattingen. Bovendien heeft het de studenten ook kansen geboden om hun politieke overtuigingen op iets anders dan religie af te stemmen.
De huidige polarisatie in Noord-Ierland is in de eerste plaats een erfstuk uit het verleden. Het is daarom des te belangrijker om te zien wat de nieuwe generatie erover te zeggen heeft. Het perspectief van deze nieuwe generatie is een van wederzijdse acceptatie, respect en empathie, en het is een perspectief dat hoop geeft voor de toekomst.
Echter, om deze generatie in staat te stellen om de nieuwe bruggen voor integratie op te bouwen, is het belangrijk dat ze het platform krijgen dat ze nog zo vaak te kort komen. Pas wanneer hun stem serieus wordt genomen, kan deze jongere generatie er voor zorgen dat de geschiedenis zich niet meer herhaalt.
*Het gesprek vond plaats in juni 2019. Sindsdien zijn bepaalde opmerkingen m.b.t. de Brexit, het homohuwelijk en abortusrechten, niet volledig actueel.
Wij bedanken Alanna, Katie, James, Ellis, Matthew en Marco die de tijd hebben genomen om met ons te praten. Ook bedanken wij hun docent, Eimear McKeown, die ons heeft geholpen in de totstandkoming van het gesprek.
Om meer te weten te komen over deze New-Bridge College, bezoek hun website: www.newbridgeintegrated.org/
Dit verhaal is het derde en laatste deel van onze special: “Ierland: Een Verdeeld Eiland?”