ZWARTE PIET: Het Grijze Midden Laat van Zich Horen!
28 NOVEMBER, 2019 — TEAM DARE TO BE GREY
De Sint is inmiddels alweer ruim twee weken in het land. Sinds zijn nationale onthaal in Apeldoorn, heeft hij zich ook in de andere gemeenten van Nederland laten ontvangen. Meer dan ooit tevoren, wordt de Sint dit jaar vergezeld door de zogenaamde ‘Roetvegen Piet’: een nieuwe variatie op de Zwarte Piet die door velen wordt gezien als het ideale compromis tussen zij die de traditie in stand willen houden en zij die af willen van de rascistische elementen van het sinterklaasfeest.
Je zou zeggen dat met de gestage invoering van de Roetvegen Piet een verzachting van het debat met zich meebrengt. Maar dat is niet helemaal waar. Zo zagen we dit jaar dat er verschillende arrestaties werden verricht rondom de verschillende intochten, en dat de anti-Zwarte-Piet beweging Kick Out Zwarte Piet werd belaagd tijdens hun vergadering in Den Haag.
Er lijkt sprake te zijn van een tweedeling in het maatschappelijk debat: terwijl een deel van de samenleving zich langzaam maar zeker lijkt te vinden in het compromis van Roetvegen Piet, lijkt een ander deel juist de radicalisering op te zoeken.
Deze trend zien we ook online terug: analisten bij het Belgische TextGain zagen bijvoorbeeld dat het totaal aantal twitter berichten over Zwarte Piet de afgelopen jaren gestaag is afgenomen in Vlaanderen en Nederland, maar dat de berichten die overbleven wel giftiger zijn geworden in hun taalgebruik.
Op het internet lijkt het het Grijze Midden dus een stap naar achteren te hebben genomen, en dat terwijl we dat Midden juist nodig hebben om de samenleving bij elkaar te houden wanneer polarisatie deze dreigt te versplinteren. Tijd dus voor dat Grijze Midden om op te staan!
De Grijze Beweging
‘De Grijze Beweging’ is een actieve groep waar de achterban van Dare to be Grey al enige tijd het constructieve gesprek aangaat over de meest uiteenlopende, gepolariseerde en grijze onderwerpen. De afgelopen weken is er uiteraard veel gesproken over Zwarte Piet; de botsing tussen traditie en racisme, maar ook over de vraag of het nog mogelijk is een constructief gesprek te voeren binnen een dermate verhit debat. Is er een oplossing voor dit maatschappelijk probleem?
Wij vroegen het aan de Grijze Beweging, en daar kwamen ondermeer de volgende uitspraken en inzichten naar boven:
Compromis?
“Ik denk dat we al op de goede weg zijn met deze compromis en ik heb de stille hoop dat als het Sinterklaasjournaal en de intochten gewoon doorgaan met Roetvegen Piet de felle discussie gaat verstommen.
Op dit moment gaat het niet meer om de kinderen maar om volwassenen die het blijkbaar heel nodig vinden hun standpunten tegen elkaar te schreeuwen. De oplossing daarvoor is een dialoog tussen beide partijen. Zonder elkaar uit te schelden voor racist of aansteller.”
Geschiedvervalsing
“Doe maar kleurenpieten, ook vanwege de onherkenbaarheid. Maar dan moet de kous ook af zijn. Geen verder gespit in ons erfgoed, oude kinderboeken of liedjes uit handel willen gooien etc. Dat zou ik geschiedvervalsing en cultuurbarbarij vinden. Spits antiracisme liever toe op materiële zaken als werk, stage, woningmarkt, aanhoudingsbeleid etc.”
Verandering
“Net al de grote meerderheid van de Nederlanders heb ik Zwarte Piet nooit als iets slechts of racistisch gezien. Dat Piet verandert is niet erg en ook geen verrassing; dat doet ‘ie al vele decennia! Van bestraffend met z’n roe, is zijn rol vooral die van kindervriend geworden. En kinderen maakt het geen zier uit hoe zwart Piet is.
Het maakt niet uit wat wij hier van vinden of zeggen; Piet verandert. Je kunt je beter inspannen om echt racisme en discriminatie tegen te gaan door mensen elkaar beter te leren begrijpen en te accepteren.”
Mandela
“Het is inderdaad vooral de snelheid van verandering die kwaad bloed zet: de 'eis' van verandering, en wel nu. Als die verandering meer langs lijnen van geleidelijkheid zou gaan zou het lang niet zo veel weerstand oproepen.
Ik denk daarbij aan hoe Mandela, toen hij net president was geworden, het volledig blanke Zuid-Afrikaanse rugbyteam erkende als zijnde de vertegenwoordigers van heel Zuid-Afrika. Hij had ze kunnen mijden, of een bepaald percentage zwarte spelers kunnen eisen, maar dat deed hij niet. Hij heeft het team omarmd zoals het was. Daardoor hebben de blanke spelers in het team zich nooit bedreigd gevoeld dat een zwarte speler hun plek in zou nemen omdat diegene zwart was. Wel zijn er voor de zwarte bevolking rugbyclubs opgezet, en zijn er in de loop der tijd talenten boven komen drijven die het geschopt hebben tot het nationale team. Dat bestaat nu voor de helft uit zwarte spelers. Maar belangrijker: iedereen zit in het team om zijn kwaliteiten als speler, en om geen enkele andere reden. En daarom kan de hele bevolking achter het hele team staan, en was het winnen van het afgelopen WK het grootste verbroederingsfeest tussen blank en zwart in Zuid-Afrika ooit.
De verandering van het team ging niet zo snel als sommigen misschien graag gezien hadden, maar als het geforceerd was, dan was het een vreselijke strijd geworden die de bevolking verdeeld en gepolariseerd had.
Langzaam en geleidelijk is vrijwel altijd beter dan snel en radicaal. Revoluties zijn zelden succesvol op de lange termijn.
Naar mijn idee is de roetveegpiet een uitstekend compromis, maar dan wel met de voorwaarde dat iedereen vrij is om zo veel of weinig roetvegen aan te brengen als men wil, waardoor het dus kan dat sommige pieten vrijwel helemaal zwart zijn. Dat is met name in kleinere gemeenschappen nodig vanwege de herkenbaarheid.”
Hoe nu verder?
Hoewel de verzachting van het Zwarte Pieten debat dus nog niet in zicht lijkt, is het —als we de Grijze Beweging moeten geloven — vooral een kwestie van tijd. Rome is immers niet binnen een dag gebouwd of verbouwd.
Afgaande van de trends van de afgelopen jaren kunnen we al enigszins voorspellen hoe de discussie de komende tijd zal verlopen: tot 5 december zal er nog her en der worden geprotesteerd en gediscussieerd, waarna de Sint, samen met de hele discussie, traditioneel het land verlaat om volgend jaar in alle rumoer weer terug te komen.
De manier waarop het gesprek binnen de Grijze Beweging verliep is in ieder geval hoopgevend te noemen. Mensen stelden vragen, waren oprecht geïnteresseerd in elkaar, en zochten actief naar nieuwe perspectieven. Blijkbaar is het dus wel mogelijk om een constructief gesprek te voeren binnen één van de meest gepolariseerde debatten in Nederland. Misschien moeten we volgend jaar, ten tijden van hevige polarisatie, de extreme geluiden wat minder de ruimte geven en op zoek gaan naar Nederlanders die bereid zijn tot een gezamenlijke, inclusieve oplossing te komen met erkenning voor zowel de gevoelens van de minderheid als de meerderheid. Als we hen volgend jaar meer het podium geven, hebben we als samenleving een nieuwe stap gezet.
Wil je meepraten met de Grijze Beweging of je eigen verhaal delen? Sluit je dan aan via facebook!
